Młodzi biorą świat w swoje ręce – rola kompetencji przyszłości

Jesień to czas powrotu do szkół i na uczelnie. To dobry moment na dokonywanie wyborów związanych z edukacją. Młodzież, dzieci oraz ich rodzice zastanawiają się, czy szkoła i studia wystarczająco dobrze przygotowują do dorosłego życia? Jakie kompetencje są potrzebne, aby stawiać czoło osobistym i zawodowym wyzwaniom? Jak odkrywać swoje talenty, wykorzystywać mocne strony oraz poczuć się pewniej w przyszłości? Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości od 30 lat tworzy przestrzeń do rozwoju młodym ludziom. Poprzez programy edukacyjne PROJEKTOR oraz Stypendia Pomostowe zapewnia im lepszy start.

• Najbardziej przydatnymi kompetencjami w przyszłości będą: praca w zespole, umiejętności techniczne i cyfrowe, analiza danych, rozwiązywanie złożonych problemów oraz kreatywność.
• Aż 55 proc. studentów_ek korzystających z Programu Stypendiów Pomostowych rozwijało swoje zainteresowania i wykorzystało je później w pracy.
• W ramach Programu PROJEKTOR w ciągu 17 lat blisko 15 tys. studentów_ek dzieliło się wiedzą prowadząc zajęcia dla uczniów_ennic szkół podstawowych.

Uczniowie_nnice, studenci_tki, wykładowcy_czynie, nauczyciele_ki, a także menadżerowie_ki są zdania, że najbardziej przydatnymi kompetencjami w przyszłości będą: praca w zespole, umiejętności techniczne i cyfrowe oraz analiza danych, wynika z raportu Przyszłość edukacji. Scenariusze 2046.^[1] Świat ewoluuje, a tym samym zdolności, których potrzebujemy, aby w nim funkcjonować. W nowoczesnej edukacji premiowane są zaawansowane umiejętności poznawcze, takie jak krytyczne myślenie, kreatywność, rozwiązywanie złożonych problemów. Co ciekawe, wraz z postępującą cyfryzacją, na rynku pracy rośnie zapotrzebowanie na kompetencje społeczne.

Wyniki badań Inkubatora Uniwersytetu Warszawskiego alarmują, że aż 86 proc. studentów_ek boi się jak będzie wyglądała ich przyszłość, a ponad połowa nie wie czy znajdzie zatrudnienie.^[2] Dlatego, tak istotne jest budowanie kompetencji dostosowanych do wymagań zmieniającego się świata już na etapie edukacji szkolnej i akademickiej. Młodzi ludzie, obok teoretycznej wiedzy, potrzebują również praktycznego przygotowania do życia społecznego i zawodowego.

Dajmy głos młodym
Przestrzenią do kształtowania kompetencji jutra w polskich szkołach są coraz częściej inicjatywy organizacji społecznych. To one popularyzują innowacyjne narzędzia, pracę zespołową, czy metody projektowe. Należy do nich Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości, która od lat realizuje dwa ogólnopolskie programy Stypendia Pomostowe oraz PROJEKTOR. Programy te wspierają dzieci i młodych dorosłych w rozwoju ważnych kompetencji, rozbudzają w uczestnikach_czkach wiarę we własne możliwości, wzmacniają poczucie sprawczości, odpowiedzialności społecznej oraz samodzielności. Z dotychczasowych doświadczeń Programu PROJEKTOR wynika, że autorska metoda warsztatowa pomaga rozwijać kompetencję krytycznego myślenia dzieci. Podkreślają to nauczyciele_ki oraz sami uczniowie_ennice. Ponad połowa z nich stwierdziła, że na zajęciach wyraziła swoje zdanie kilka razy, dodatkowo 26 proc. z nich robiło to bardzo często.^[3] Badania ewaluacyjne potwierdzają także, że warsztaty ze studentami_kami-wolontariuszami_kami to także świetna okazja do ćwiczenia kreatywności i pracy zespołowej.

Podczas zajęć uczniowie_ennice aktywnie się komunikują: wypowiadają swoje zdanie, słuchają innych i komentują, starają się wypracować kompromis w grupie i przedstawić swój plan działania. Często wyłapywane są propozycje kreatywne, nawet jeśli wydają się mało realne. Nikt nie ocenia wypowiedzi uczniów co sprawia, że mówią otwarcie, dają się ponieść kreatywnej fali. — wyjaśnia Ewa Przybysz-Gardyza, nauczycielka biorąca udział w projektach Fundacji Edukacyjnej Przedsiębiorczości i dodaje — Osoba prowadząca zajęcia jest mentorem_ką czuwającym_ą nad procesem, a nie nauczycielem_ką przekazującym_ą wiedzę. Zadając pytania otwarte skłania uczniów_ennice do myślenia krytycznego: Czy takie zachowanie jest w porządku wobec innych? Dlaczego? Jakie pułapki mogą na was czyhać? Jak możemy je pokonać? Kompetencje cyfrowe z kolei są kształtowane przede wszystkim podczas zajęć online, ale nie tylko – realizując zaplanowane projekty uczniowie_ennice często sięgają do narzędzi TIK (technologii informacyjno-komunikacyjnych) np. do wykonania prezentacji czy nagrania filmiku. Dzięki temu ich praca jest bardziej atrakcyjna, gdyż działają w dobrze im znanej przestrzeni wirtualnej i uczą się, jak można ją wykorzystać efektywnie — zaznacza.

Dzielimy się wiedzą i ćwiczymy kompetencje
Uczestnictwo w projektach rozwojowych pozwala poczuć się pewniej w przyszłym środowisku zawodowym. Stypendia Pomostowe to ogólnopolski program w ramach, którego młodzież z małych miejscowości otrzymuje dofinansowanie na I rok studiów i dalsze lata nauki. To też szansa na granty językowe, doktoranckie, staże i udział w warsztatach rozwijających kompetencje przyszłości, przygotowujących do wejścia na rynek pracy. Stypendyści_stki mogą sami decydować na co przeznaczą otrzymane wsparcie. Aż 55 proc. studentów_ek korzystających z Programu rozwijało swoje zainteresowania i wykorzystało je później w pracy. Z kolei w PROJEKTORZE wolontariusze_ki organizują spotkania w szkołach podstawowych, podczas których prowadzą warsztaty edukacyjne. W ramach Programu w ciągu 17 lat blisko 15 tys. studentów_ek-wolontariuszy_ek prowadziło zajęcia dla młodszych kolegów_żanek. Wolontariat to ważna przestrzeń aktywności dla studentów_ek – 45 proc. z nich uważa, że to właśnie wolontariat i aktywizm mają wpływ na otaczającą rzeczywistość.^[4]

Nasze programy dają możliwość rozwoju studentom_tkom i dzieciom. Tworzymy dla nich bogatą ofertę edukacyjną: przyznajemy stypendia, organizujemy kursy, konferencje i warsztaty. Jednocześnie zostawiamy dużo przestrzeni naszym odbiorcom – zarówno stypendystom_ką, wolontariuszom_kom, jak i dzieciom. To oni decydują, z czego skorzystają i co zrobią z tym dalej. W ten sposób przygotowujemy młodych do życia, kształtujemy postawy przedsiębiorcze i prospołeczne, a także wzmacniamy poczucie sprawczości. W opinii współpracujących z nami nauczycieli_ek, warsztaty PROJEKTORa rozwijają kreatywność, krytyczne myślenie, komunikację i kooperację u uczniów_ennic. Stypendyści Pomostowi natomiast świetnie radzą sobie na rynku pracy. Aż 90 proc. absolwentów_ek pracuje. Ponadto zarabiają więcej niż przeciętny polski absolwent_ka wyższej uczelni. To ważne potwierdzenie skuteczności naszych działań — mówi dr Zofia Sapijaszka, Prezes Zarządu Fundacji Edukacyjnej Przedsiębiorczości.

Dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość i sytuacja społeczna sprawiają, że już dzieci w wieku szkolnym i studenci_tki zmagają się z licznymi wyzwaniami. Ich przyszłość opiera się na kreatywności oraz praktycznym uczeniu się, dlatego dodatkowe aktywności są dla nich szansą na rozwój niezbędnych kompetencji, wymianę doświadczeń, współpracę i budowanie poczucia sprawczości.

Skuteczność obu programów Fundacji sprawiła, że jej oferta została doceniona m.in. w programie Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy. Organizacja otrzymała grant na na dwuletni projekt „Świat i MY(ślimy krytycznie)”, w ramach którego stworzyła w Fundacji Akademię Krytycznego Myślenia. O korzyściach płynących z Programu Stypendiów Pomostowych oraz Programu PROJEKTOR najlepiej opowiadają sami uczestnicy_czki: https://www.youtube.com/watch?v=5HQg-R2o_XM&t=30s

---

^[1] Przyszłość edukacji. Scenariusze 2046, https://infuture.institute/wp-content/uploads/2021/06/Przyszlosc-edukacji-infuture.institute-cdv-2021-1.pdf, 2020.

^[2] Raport Studiując w świecie niepewnego jutra: perspektywy, sprawczość, wizje przyszłości, https://raporty.iuw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/06/JSR00212_raport_final.pdf, 2022.

^[3] Badanie ewaluacyjne XVII edycji Programu PROJEKTOR.

^[4] Raport Studiując w świecie niepewnego jutra: perspektywy, sprawczość, wizje przyszłości, https://raporty.iuw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/06/JSR00212_raport_final.pdf, 2022.